Barbara Sukowa over ‘Deux’: ‘Geheimen maken je ziek’ (2025)

Hij vroeg haar als een dief in de nacht door het appartement te sluipen van de vrouw van wie ze al haar hele leven houdt. Dat vertelt actrice Barbara Sukowa aan de telefoon uit New York over de regieaanwijzingen die ze kreeg van debuterend regisseur Filippo Meneghetti. „Elke scène was een ander genre. Deux is zowel een romantische komedie als een melodrama over rouw, een heistfilm, een spookverhaal en een thriller. En dan weer een verhaal over de liefde.” In de lesbische romance Deux speelt Sukowa de geliefde van een vrouw die net als ze op hoge leeftijd haar coming-out wil beleven, een hersenbloeding krijgt en in zichzelf verdwijnt. Jarenlang woonden deze Madeleine en Nina in twee appartementen tegenover elkaar, en opeens is het slot vervangen. „Geheimen maken je ziek”, aldus Sukowa.

Voor Sukowa waren die vele toonwisselingen een fluitje van een cent. De in 1950 in Duitsland geboren actrice draagt een heel leven aan rollen met zich mee. Ze is een natuurkracht van een actrice. De Duitse Meryl Streep wordt ze wel genoemd. Ze brak door in Rainer Werner Fassbinders tv-serie Berlin Alexanderplatz (1980) en werd een van zijn muzen. „Hij was iemand die nog echte vrouwenrollen kon schrijven. In de meeste hedendaagse films zijn de vrouwenrollen een soort rekwisieten voor de plot.” De nieuwe Berlin Alexanderplatz heeft ze nog niet gezien.

De meeste films maakte ze waarschijnlijk met regisseur Margarethe von Trotta, voor wie ze tal van historische figuren, van Rosa Luxemburg (1986) en Hildegard von Bingen (2009) tot Hannah Ahrendt (2012) tot leven bracht. „De meeste mensen herinneren zich de rollen waarin ik dominant, luid en energiek en aanwezig ben. Hoe vaak ik al niet heb gehoord, en zeker bij deze film: ‘Zo hebben we je nog nooit gezien’, maar ik heb inmiddels zoveel verschillende rollen gespeeld, dat al die personages meeklinken in elke nieuwe rol die ik speel. In Lars von Triers Europa (1991) zag je een echo van Fassbinder. En in Deux, op een heel milde manier ook. Maar dan zonder de explosies en de wreedheid. Maar de vrouwen in Deux zijn wel echte, complexe mensen van vlees en bloed.”

Historische figuren speelt de tegenwoordig ook veel als zangeres optredende Sukowa het liefst. Ze houdt van de research en de kostuums die haar vanzelf dichter bij een karakter brengen. „Bij films als Deux heb je alleen jezelf als materiaal. Dan is het extreem belangrijk dat een scenario goed is geschreven. Wat je vervolgens toevoegt is je eigen relatie met het personage.”

Ze kende Martine Chevallier, die Madeleine speelt, niet. Hun eerste kennismaking vond plaats tijdens een dinertje dat regisseur Meneghetti voor die gelegenheid had georganiseerd. „We hadden direct een hoop om over te praten, heel persoonlijk en tegelijkertijd allemaal dingen die relevant waren voor de film: over vrouw-zijn, ouder worden, onze liefdesrelaties. Ik heb veel met lesbische vriendinnen hier in New York over de rol van Nina gepraat, en zij bevestigden allemaal wat ik ook al voelde toen ik het script voor de eerste keer las. Dit is weliswaar een heel specifiek, en voor Filippo heel persoonlijk verhaal omdat hij het heeft gebaseerd op twee mensen die hij kent. Maar verboden en verborgen liefdes, het gevoel dat je geen plaats hebt in het leven van iemand van wie je houdt, is tegelijkertijd iets veel universelers. Ik vond het fascinerend dat deze jonge regisseur een film wilde maken over de liefde tussen twee oudere vrouwen. En dat hij op zoek was naar actrices die geen plastische chirurgie hadden ondergaan. Die niet bang zijn voor ouderdom.”

Wat haar ook intrigeerde was de rol die de familie, en met name de kinderen van Madeleine, op de achtergrond speelde. „Madeleines dochter is niet homofoob. Ze zou het waarschijnlijk geen probleem vinden als een vriendin haar zou vertellen dat ze lesbisch is. Maar bij haar eigen moeder komt het toch als een schok. Ze had dit romantische idee over het huwelijk van haar ouders, dat haar vader de liefde van haar moeders leven was, en opeens blijkt dat heel anders in elkaar te zitten. En vergeet niet dat homoseksualiteit in grote delen van de wereld nog steeds een taboe is. Deze film speelt zich in een provinciestad af, en niet in New York, of Amsterdam of Parijs. Maar Filippo vertelde me dat toen hij samen met Malysone Bovorasmy in Parijs het scenario aan het schrijven was er op een dag een grote demonstratie tegen het openstellen van het burgerlijk huwelijk voor mensen van het gelijke geslacht plaatsvond.”